Bilgisayar,  Internet,  Teknoloji

Yeşil Bilişim ve Bilgi İletişim Teknolojisi Geleceği

Bu yazımda “Yeşil Bilişim” kavramından ve bilgi iletişim teknolojisinin geleceğinden bahsedeceğim. Yüksek lisans yaptığım süreçte araştırdığım ve bitirme projesi olarak sunduğum bu konuyu sizlerle kısaca paylaşmak istedim.

Günümüzde kurum ve kuruluşlar geleceğimizi şekillendirecek olarak enerji tüketimi, çevre sorunları ve sürdürülebilirlik adına birçok çalışma yapmakta, iş yapış şekillerini gözden geçirmektedir.

“Yeşil bilgi teknolojileri ya da başka bir ifade ile yeşil bilişim kavramının köklerinin Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı’nın enerji yıldızı (energy star) programını başlattığı, Avrupa Birliği’nin enerji etiketi ile ilgili direktif yayınladığı ve dünya çapında bunlara benzer faaliyetlerin ortaya çıktığı 1990’lı yılların başlarına dayandığı söylenebilir.” (Jouma & Kadry, 2012)

Enerji verimliliği, enerji tüketimindeki artışı yönetmenin ve dizginlemenin bir yolu olarak ifade edilebilir. Enerji verimliliğine sahip ürünler, enerji tasarruflu ürünler olarak adlandırılmaktadır. Bir şey daha az enerji girdisi ya da aynı enerji girdisi ile daha çok hizmet verebiliyorsa o şey enerji konusunda verimli olarak adlandırılır (IEA, 2016).

BT sektörünün artık günümüzde hayatımızın her alanda kullanılmasıyla Yeşil bilişim kavramı daha önemli hale gelmiştir.

Bu kavramın bugüne kadar birçok tanımı yapılmıştır. BTK yeşil bilişimi şu şekilde tanımlamıştır;

“Bilişim ürün ve hizmetlerinin çevreye duyarlı ve doğanın zarar görmeden üretilmesi, kullanılması ya da kullanım sonrası faaliyetlerin çevresel olarak sürdürülebilir olması anlamına gelmektedir.” (BTK, 2010)

Karbon ayak izi kişilerin, kurumların veya ülkelerin sürdürdüğü faliyetler ile ürettiği sera gazı miktarının, karbondioksit cinsinden çevreye verdiği zararın ölçüsü olarak tanımlanabilir. Dünya Sağlık Örgütüne göre “karbon ayak izi, faaliyetlerinizin fosil yakıtların yakılması yoluyla üretilen karbondioksit (CO2) miktarı üzerindeki etkisinin bir ölçüsüdür ve üretilen CO2 emisyonlarının ton cinsinden ağırlığı olarak ifade edilir.”

Türkiye’de bilişim sektörü kaynaklı sera gazı emisyonunun miktarı konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Dünyada ise GeSI Smart 2020 raporuna göre tüm BİT sektörü dünyadaki küresel sera gazlarının %2 sini üretmektedir. Bunun içinde veri merkezinin payı ise %15’dir. Yani dünyadaki küresel sera gazlarının %0.3 ü sunuculardan kaynaklanmaktadır. Büyük internet veri merkezleri ise küresel sera gazlarının %0.1 i ni üretmektedir.

İnternet Trafiği ve İş Yükünün Geleceği
Veri ağı hizmetlerine olan talepteki güçlü artışın, özellikle video servisleri, IoT cihazlarına olan ilgi, bulutta oyun oynama ve artırılmış sanal gerçeklik uygulamaları gibi veri yoğun faaliyetlerden kaynaklanarak devam etmesi beklenmektedir.

Ulusal Enerji Ajansının 2022 raporuna göre internet kullanıcı sayısındaki artış ve veri merkezi iş yüklerindeki değişim aşağıdaki gibidir.

Veri 2015 2021 Değişim
İnternet Kullanıcıları 3 Milyar 4,9 Milyar + %60
İnternet Trafiği 0,6 ZB 3,4 ZB + %440
Veri Merkezi İş Yükü 180 Milyon 650 Milyon + %260
Veri Merkezi Enerji Kullanımı 200 TWh 220-360 TWh + %10-60
Veri Transferi Enerji Kullanımı 220 TWh 260-340 TWh + %20-60

Bilişim ürün ve hizmetlerine olan talebin her alanda hızla artacağı öngörüsü dikkate alındığında, AKCP firmasının 2022 yılındaki enerji tahminleri aşağıda görüleceği üzere veri merkezlerinin kullanımının çok daha artacağı yönündedir.

İklim Nötr Veri Merkezi Anlaşması

Ocak 2021’de Avrupa’daki veri merkezi operatörleri ve endüstri dernekleri, veri merkezlerini 2030 yılına kadar iklim açısından nötr hale getirme taahhüdünü içeren ve güç kullanımı etkililiği ve sıfır karbon üretimi için ara (2025) hedefleri olan “İklime Zararsız Veri Merkezleri” Anlaşmasını başlattı. Bu anlaşmaya göre 1 Ocak 2025’e kadar kurulan yeni veri merkezlerinde yıllık PUE 1,3 olarak hedeflenmektedir. Mevcut veri merkezleri için bu hedef 1 Ocak 2030’dur. (Climate Neutral Data Center Pact, 2022) Veri merkezleri, temiz enerji satın alarak elektrik arzını karşılayacaktır. Veri merkezi elektrik talebinin; 31 Aralık 2025’e kadar %75 yenilenebilir enerji veya karbonsuz enerji ile, 31 Aralık 2030’a kadar ise %100 oranına ulaşması hedeflenmektedir.

Sunucu ve Ekipman Yenileme Sıklığı

Uptime Enstitüsünün yaptığı ankette “kuruluşunuz sunucularını genellikle ne sıklıkta yeniliyor?” sorusuna verilen cevaplar yenileme sürelerinin her geçen yıl arttığını göstermektedir. “Bu artışın arkasında 2020’de başlayan ve bazı BT donanımları için hem yüksek fiyatlara ve hem de teslimat sürelerinin uzamasına neden olan devam eden yarı iletken kıtlığı gibi birçok faktör bulunabilir.” (Davis, Bizo, Lawrence, Rogers, Smolaks, 2022)

Buradaki artış trendi sunucu güç verimliliği kazanımlarındaki yavaşlamayı da yansıtabilir. Özellikle pazarın bir dönem çoğunu oluşturan Intel destekli sunuculardaki yenilikler, geçmişteki kuşak farklarından çok daha düşük performans ve enerji iyileştirmeleri sağladığından kuruluşlar yenileme maliyetlerinden çekiniyor olabilir.

Elektronik Atık Politikası

Elektronik ürünlerin kullanım ömürlerini tamamladıktan sonra yeniden değerlendirilebilmesi, yeni ürünlerin üretiminde kaynak olarak kullanılabilmesi tüm sektörün takip ettiği bir konudur. Veri Merkezleri kuruldukları gün itibariyle bir elektronik atık politikası geliştirmiş olmalılardır.

Ülkemizde yenilenebilir enerji kullanımı, verimliliği ve sürdürülebilirliği benimseyen her şirket tarafından herkese açık şekilde paylaşılabilmelidir. Yeşil bilişim anlamında potansiyel fırsat alanları bulunmaktadır. Bunları iyi değerlendirmemiz gerekmektedir.

Yazı Kaynağı : “Yeşil Bilgi Teknoloji Uygulamalarının Veri Merkezlerindeki Etkisi ve Ülkemizdeki Örnekleri – Ahmet Bilgehan KANDEMİR (Ocak 2023) – Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü – Yüksek Lisans Dönem Projesi”

Diğer Kaynaklar ;

25 yıllık bilgisayar kullanıcılığının yanında 16 yıldır profesyonel iş hayatında sistem network üzerine çalışan, gelişen teknolojileri ve yenilikleri yakından takip eden hobi olarak ağırlıklı otomobillerle ve BMW modelleri ile ilgilenen bir acayip adam :)

Bir cevap yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir